ජුම්පා ලහිරි කියවීම
- Hasarel Gallage
- Jan 16, 2022
- 4 min read
Updated: Feb 2, 2022
ජුම්පා ලහිරි ලේඛිකාවට මා කොතරම් ආසක්ත දැයි මගේ මිතුරියෝ දනිති. පාසල් කාලයේ ඇය විසින් රචිත කෙටි කතාවක් හැදෑරීමෙන් පසුව ඇය මගේ ලේඛන ලෝකයේ වීරවරිය වූවාය. මීට දශකයකට පමන පෙර උසස් පෙලට A Temporary Matter [1] නම් ඒ කෙටි කතාව කියවූ මම අදටත් එහි ඇතැම් වැකි එදිනෙදා සංවාද ඇතුලට රිංගවමි, එහි චරිත මගේ ජීවිතය තුල දකිමි. එදා සිට අදටත් මම මගේ කුඩා පොත්ගුලේ පසෙක ඇගේ පින්තූරයක් තබා ගෙන සිටිමි. ඇතැම් විට මගේ සහෝදරිය 'එයා හරියට පවුලේ කෙනෙක් වගේ මෙයා පින්තූරයක් තියන් ඉන්නේ' යැයි මට සරදම් කරන්නීය. නමුත් එය සරදමකට එහා ගිය සත්‍යයකි. ජුම්පා ලහිරි හා ඇගේ ලියමන් මට ඒ තරමටම සමීපය, සබැඳිය. බෙංගාලි සම්භවයකින් උපන් ඈ ලියන්නේ ඉංග්‍රීසි බසිනි. නමුත් බෙංගාලි ජාතික මවුපියන්ට දාව ඉපදුනු ඇයට විචිත්‍ර මෙන්ම ඇතම් ලෝකපූජිත පොත් ලියවුනු බසක් වන බෙංගාලි බස අතිශයින් නුහුරුය. ඇය එය කියවීමට හෝ ලිවීමට අපොහොසත් ය. ඒ නිසා ඇය තමා linguistic exile නැතහොත් තම මව් භාශාව නුහුරු එහෙත් තමාට අතිශයින් හුරු භාශාවට හා සංස්කෘතියට ඓතිහාසික උරුමකමක් නොකියන භාශාමය පිටුවහලෙක් වශයෙන් හඳුන්වයි.
අවුරුදු ගනණක් මුළුල්ලේ ඉංග්‍රීසි භාශාවෙන් අතිශය පිළිගැනීමට හා සාහිත්‍ය සම්මානයට පාත්‍ර වූ කෙටි කතා හා නවකතා රැසක් ඇය අතින් ලියවුනේ බොහෝ විට එකම තේමාවක් පදනම් කරගනිමිනි. ඒ විදෙස් රටක ඉපදී හැදී වඩුනු දෙවන පරම්පරාවේ සංක්‍රමණිකයන් මුහුන දෙන සංස්කෘතික හා සමාජීය ගැටලු මෙන්ම, ඊටත් ඔබ්බෙන් ඔවුන්ගේ මානසික වශයෙන් සංස්කෘතීන් දෙකක් අතර සිරවීම සහ වියවුල් බව පෙන්වීමටය[2] (මා පෞද්ගලිකව වෙනත් රටකට සංක්‍රමණය වීමට ඇති දැඩි අකමැත්තට ජුම්පාගේ මේ ලියමන්ද එක් හේතුවකි!!). ඇතැම් අයට ඇගේ ලියවිලි එකම කථාව විවිද ආකාරයෙන් කීමක් මෙන් පෙනුනද, මට ඒ සෑම කතාවක්ම පෙරට වඩා නැවුම්‍ ය. ඇය තම ලිවීමට යොදා ගන්නා සාහිත්‍යයේ එන eye of god narrative හෙවත් සියලු දේ දකින ආඛ්‍යානය නිසා ජුම්පා කියවීම අතිශය විස්තරාත්මක මෙන්ම දෘශ්‍යමය වශයෙන් මනරම්ය. ඇගේ The Namesake කතාවේ එන පියා තම කුඩා පුතු කැටුව රළ කඩනයක් මතින් ඉතා පරිස්සමින් පය තියන කොටසත් එහි අවසානයේ ඔහු තම පුතුට කියන මේ වැකියත් ජුම්පාගේ ලිවීම් වලින් මගේ මතකයේ වඩාත්ම කිඳාබැසුනු මොහොතයි [3]. විදෙස් රටකට සංක්‍රමණය වුවත් තවමත් තම මව්බිමේ සිතින් ජීවත්වන පියෙක් හා ඒ උරුමය ගැන වගක් නැති එතෙර ඉපදී හැදී වැඩුනු එහෙත් තම පියාගේ අභාවයෙන් පසු තමාට ඒ අමතකව ගිය සංස්කෘතික මුල් හා අනන්‍යතාවය සොයා යන පුතෙක් වටා ගෙතී ඇති මේ කෘතිය පසු කලෙක එම නමින්ම මගේ ප්‍රියතම නලුවකු වන ඉර්ෆාන් ඛාන් කැටිව සිනමා පටයකටද ගොඩ නැගුනි [4].
"Remember that you and I made this journey, that we went together to a place where there was nowhere left to go."
"පුතේ දවසක් අපි දෙන්නා එකතු වෙලා තවත් එහාට යන්න බැරි දුරක් දක්වා ආපු ගමනක් තිබුනු බව මතක තියාගන්න."
මට ජුම්පාගේ මුල් වැකියේ රස නොමරා එය පරිවර්තනය කිරීම අපහසුය. එහි අතිශය ගැඹුරු අර්ථය පරිවර්තනයක කැටි කිරීම ඊටත් වඩා අසීරුය. නමුත් මගේ ජීවිතයේ බොහෝ මංසංඳිවල, අත් හැරීම්වල මේ වැකිය මම මටම කියාගනිමි.
වසර ගනණක් ඉංග්‍රීසි භාශාවෙන් ලියූ ජුම්පා 2012 දී තම සුවපහසු කලාපය අතික්‍රමනය කිරීමට තීරණය කරයි. තම පවුල සමග තම ජීවිතයේ තෙවනි නවාතැන සොයා ඇය ඉතාලියට සංක්‍රමණය වෙයි. ඉතා මූලික දැනුමක් හැර ඉතාලි භාශාව චතුර ලෙස කතා නොකරන ඇය මේ භාශාමය අභියෝගය මෙන්ම නුහුරු නුපුරුදු රටක තම ජීවිතයේ අලුත් පරිච්චේදයක් ලිවීමට ගන්නා පරිශ්‍රමය මෙන්ම එය ජයගත් ආකාරය පාදක කරගනිමින් ජුම්පා 2015 වසරේ දී In altre parole නම් තම ප්‍රථම ඉතාලි භාශාවෙන් ලියූ ස්වතන්ත්‍ර ග්‍රන්ථය එළි දක්වයි. භාශාමය පිටුවහලෙක් වශයෙන් තමා හඳුන්වාගෙන සිටි ඈ තවත් එක නුහුරු බසක් උගෙන එයින් තම සුපුරුදු රස නොඅඩුව දෙමින් ලියන ලද මෙය ඉතා ප්‍රශන්සනීය ය. නමුත් තම නවතම ග්‍රන්ථය තමා විසින්ම පරිවර්තනය කිරීම ප්‍රතික්ශේප කරන ඇය එම කර්තව්‍ය වෙනකෙකු හට පවරන්නේ පරිවර්තනයද තමා විසින් කලහොත් එය එම කෘතියට කරන යම් අසාධාරණයක් යැයි සලකමිනි. එම නිසා පසු කලෙක වෙනත් පරිවර්තිකාවක විසින් මෙම ග්‍රන්ථය In Other Words නමින් ඉංග්‍රීසි බසට පරිවර්තනය කෙරිණි. මේ වන විට ඉතාලියෙන් නැවතත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට ගොස් සිටින ඈ කීර්තිමත් ප්‍රින්ස්ටන් සරසවියේ නිර්මාණාත්මක රචනය පිලිබඳ මහාචාර්යවරියක ලෙස ඉගැන්වීමේ කටයුතු වල නියැලුනත් තවමත් රචනයේදී ඉතාලි භාශාව පමණක් යොදා ගන්නා බව පවසයි. 2018 වසරේදී ඉතාලි භාශාවෙන් ලියූ තම ප්‍රථම නවකතාව Dove mi trovo නමින් එළි දක්වන ඇය 2021 වසරේදී පරිවර්තනයට ඇති පැකිලීම් ඉවතදමා ඇය විසින්ම එම කෘතිය Whereabouts නමින් ඉංග්‍රීසියට පරිවර්තනය කරන්නීය.
ජුම්පාගේ ලිවීමට පෙම්බඳින මම In Other Words පොත ගෙන්වාගෙන කියවන විට එය ලංකාවේ මිලදී ගැනීමටද තිබුනේ නැත!! එය කියවන මට හුරු පුරුදු ජුම්පාව මුන ගැසුනත් පෙර කෘතීන්ට වඩා ඇගේ භාශාව ඉතා සරල හා කෙටි වාක්‍යවලින් ගෙතී ඇති බව වැටහුනි. මේ සරල බව නිසා මෙන්ම, භාශාවක් ඉගෙන ගැනීම නම් තේමාව පදනම් කර ගනිමින් ලියවුන මේ කෘතිය මට අමතකව ගිය ප්‍රංශ භාශාව නැවත ඔප මට්ටම් කරගනීමට හැකි අවස්ථාවක් ලෙස දුටු මා එය පසු ගිය වසරේ ප්‍රංශ භාශාවට පරිවර්තනය කිරීමට පටන් ගතිමි. කලෙකට පසුව බ්ලොග් පිටුවට ලියන මේ ලියවිල්ලට මුල පිරින්නේ එතනිනි. මේ ක්‍රියාකාරකමේ එක අවස්තාවක පරිවර්තනය කරමින් සිටි පරිච්චේදයක් මට පෙරටත් වඩා ඉතා සමීප ලෙස දැනුනා මෙන්ම එය සිංහලටද පෙරලුවානම් හොඳයි නේද යැයි සිතුනි. ලිවීමට මෙන්ම පරිවර්තනයටත් ඇලුම් කරන මට සිංහල ව්‍යාකරණයේ කෙලනොපැමිනුනත් මෙය ඉතා විනෝදජනක විය. මා දන්නා තරමට ස්වප්න යාත්‍රා නමින් පරිවර්තනය වූ මා පෙර සඳහන් කල The Namesake කෘතිය හැර ජුම්පාව සුලභව සිංහලට පරිවර්තනය වී නොමැත. එසේ පරිවර්තනය වී තිබුනත් ඔබට ජුම්පාව කියවීමට අවැසි නම් පරිවර්තන පසෙකලා හැකි නම් ඉංග්‍රීසි භාශාවෙන් ලියවුනු ඇගේ මුල් කෘතියම කියවන්න යැයි මම භාශාමය ආත්මාර්ථයකින් කියමි. මා එසේ කියන්නේ එක් භාශාවක් තවත් භාශාවකට වඩා උසස් යැයි සැලකීමට නොවේ. මා එසේ අයැදින්නේ ඔබ ජුම්පාගේ රස නොඅඩුව විඳිය යුතු නිසාය, ඒ රස පරිවර්තනයකින් මදකින් හෝ අඩු වෙතැයි මා බිය වන නිසාය. (මේ හේතුව නිසා මා කිසි දිනක ස්වප්න යාත්‍රා කෘතිය කියවා නැත! එය කියවා, රසය නොඅඩුව විඳි අයෙක් සිටී නම් සමාව අයදිමි)
නමුත් ඉතාලි භාශාව නුහුරු මට ජුම්පා නොවන වෙනත් අයෙකු විසින් පරිවර්තනය කල In Other Words කියවා සෑහීමක පත් වීමට සිදුවෙයි. ඉන් මතු, ජුම්පාව ඉංග්‍රීසියෙන් කියවීමේ හා රස විඳීමේ තෘශ්ණාව අතැර මම විසින්ම එහි එක් පරිච්ඡේදයක් හෝ සිංහලට පරිවර්තනය කරනු ලබයි. මෙහි ඊලඟ කොටසින් මා පල කරන්නේ In Other Words කෘතියේ මා වඩාත්ම ආශා කරන පරිච්ඡේද දෙකකින් 'නොතිර නවාතැන' නමින් මා සිංහලට පරිවර්තනය කල The Fragile Shelter නම් පරිච්ඡේදයකි. මා මේ කොටසට එතරම් ඇලුම් කරන්නේ ඈ එහි කතා කරන කාරනා භාශාවන්ට, ලිවීමට, කියවීමට ලබැඳි මට අතිශයින්ම සමීප නිසාය.
මගේ පරිවර්තනය හා ව්‍යාකරණ හැසිරවීම සුමට නොවන බව මා දනිමි, පිළිගනිමි. නමුත් මෙය ඔබ සමග බෙදා ගැනීමට මගේ ව්‍යාකරණ සුමට වන තුරු මට බලා සිටිය නොහැකිය, මම නොඉවසිලිය. අවසර!
වෙබ් සබැඳි
Comments